یک کودک یک ساله حدود 30 % انرژی، 50% پروتئین، 2% آهن، و 75% ویتامین A مورد نیاز خود را از شیر مادر به دست می آورد.
در مورد سایر ویتامین ها و املاح نیز درصدی از طریق شیر مادر و بقیه باید از طریق غذایی که به کودک داده می شود تامین گردد تا رشد و تکامل مطلوب او فراهم شود. البته چون تامین مقدار مورد نیاز پاره ای از ویتامین ها و آهن از طریق تغذیه با شیر مادر و غذا مقدور نیست لذا استفاده از قطره مولتی ویتامین و آهن تا پایان 2 سالگی توصیه می شود.
به عنوان راهنمای کلی که شامل 3 غذای اصلی و 2 میان وعده می باشد برنامه غذایی یک کودک دو ساله به شرح زیر است:
یک نمونه از وعده های اصلی غذایی برای نوپا
در غذای ظهر(ناهار) که برنج پیشنهاد شده است بخشی از انرژی و پروتئین مورد نیاز وعده ظهر کودک تامین می شود اگر برنج در دسترس نباشد می توان از سیب زمینی، نان یا ماکارونی استفاده کرد.
برنج فاقد ویتامین آ است و مقدار آهن آن هم بسیار ناچیز است. پروتئین سیب زمینی هم کمتر از پروتئین برنج است بنابراین هر زمان که برنج یا سیب زمینی در وعده غذایی کودک قرار می گیرد حتماً باید ماده دیگری که سرشار از پروتئین باشد به آن اضافه نمود مانند حبوبات که پروتئین برنج یا سیب زمینی را کامل می کند بنابراین یک "خوراک سیب زمینی و لوبیا" یا "عدس پلو" از نظر پروتئین کامل هستند.
برای جذب بهتر آهن پیشنهاد می شود از ترکیب برنج و حبوبات یا سیب زمینی و حبوبات، نصف یک پرتقال در برنامه ناهار کودک استفاده نمود که هم جذب آهن موجود در غذا را بیشتر می کند و هم کمبود ویتامینC مورد نیاز را جبران می نماید.
در برنامه شام به جای حبوبات (پروتئین گیاهی) از یک ماده پروتئینی حیوانی استفاده شده است. گوشت ماهی علاوه بر تامین بقیه پروتئین مورد نیاز کودک سبب جذب بهتر آهن غذاهای گیاهی می شود. بنابراین یک قاشق غذاخوری پر از اسفناج یا جعفری یا گشنیز، هم ویتامین آ مورد نیاز کودک را تامین می کند و هم به دلیل وجود گوشت ماهی، جذب آهن موجود در مواد غذایی بیشتر می شود.
به جای گوشت ماهی می توان از جگر پخته شده یا مرغ هم استفاده کرد. گرچه انرژی کمتری تولید می کند ولی در عوض مابقی پروتئین و بخشی از آهن و کل ویتامین آ مورد نیاز را فراهم می نماید؛ حتی ویتامین آ تولید شده حدود 20 برابر بیشتر می شود.
با این نمونه از صبحانه، ناهار و شام، قسمت اعظم انرژی مورد نیاز کودک تامین می شود و بخش کوچکی باقی می ماند که با 2 میان وعده مثلا یک تکه نان همراه با نصف یک موز در ساعت 10 صبح و 2 عدد بیسکویت همراه با 2 عدد خرما در 4 بعد از ظهر کمبود انرژی جبران می شود.
سایر ویتامین ها و ریز مغذی ها نیز طی وعده های غذای اصلی و میان وعده به کودک می رسد. تنها عنصری که به صورت مکمل ممکن است مورد نیاز باشد آهن است که در بسیاری از کشور ها مواد غذایی مثل برنج، آرد برنج، آرد گندم، پودر شیر، سس سویا، سس ماهی، پودر کاری، شکر یا نمک را با آهن غنی می کنند. در صورت عدم دسترسی به این مواد غنی شده با آهن بهتر است برای کودک در سن 1 تا 2 سالگی قطره یا شربت آهن تجویز شود.
با توجه به مطالب گفته شده می توان برنامه غذایی متنوعی برای کودک فراهم کرد تا کلیه نیازهای غذایی او تامین گردد. هر وعده غذایی می تواند شامل یکی از پیشنهادات زیر باشد:
صبحانه
ناهار
بهتر است هر وعده همراه با یک نوع میوه با اندازه متوسط باشد.
شام
بهتر است هر وعده همراه با 2 قاشق غذاخوری ماست باشد.
کلا همانطور که گفته شد کودکان در این سن دوست دارند که مواد غذایی را با دست خودشان بردارند. لذا در صورت امکان بهتر است که غذای آنان شامل یک تکه گوشت یا حبوبات پخته شده همراه با یک نوع سبزی با برگ سبز (اسفناج، کرفس و ...) یا زرد (کدو حلوایی، هویج و...) به اضافه پلو یا نان یا سیب زمینی و هر روز همراه با یک میوه باشد. در غیر اینصورت از همان برنامه غذایی روزانه خانواده مثل خورش سبزی یا خورش قیمه و غیره می توان با تغییراتی که در آن داده می شود (مثلا با نمک و چاشنی کمتر) استفاده نمود.
تولد یکسالگی وبلاگت مبارک مانلی جان.این دستورات غذایی برای من یکی که هیچ وقت کارساز نشد.این فسقلک ما اونجوری که من میخوام غذا نمیخوره.تا مهد میرفت خوب بود ظرف غذاش خالی برمیگشت اما حالا نه.همونها رو دست نخورده پس میارهوفقط شیر و آب میوه رو میخوره...برای ماشین هم در خدمتیم.
سلام برنامه جالبی نوشتین من هم مشابه این برنامه رو روی دیوار آشپزخونه نصب کردم البته همیشه عملی نیست ولی یاد آور خوبیه. راستی مکمل اهن تا پایان سال دوم یادتون نره .
سلام.ممنون از برنامه ریزی خوبتون.خدا کنه واسه دختر من جواب بده آخه با غذا خوردنش خییییییلی مشکل دارم.زمانی درست غذا میخوره که دیگه نایی براش نمونده از گرسنگی